دیالکتیک مدرنیسم/ پست مدرنیسم و پروژه «میراث صنعتی»

به گزارش روابط عمومی اتاق اصناف شهرستان پردیس به نقل از خبرگزاری ایرنا؛ طرح‌های «میراث صنعتی» در واقع عبور از جهان مدرن و حمل بقایای سنگین این جهان به وضعیت پست مدرن هستند؛ به شکلی که بتوان این بقایای سنگین و انعطاف‌ناپذیر را از فساد و ویرانی نجات بخشید.

گروهی از هنرمندان جوان به کوشش پویا آریان‌پور و آوا شیرجعفری بقایای کارخانه تعطیل شده و متروکه پونل واقع در قیام‌دشت را از آن خود کرده‌اند تا با امکانات هنرهایی مانند چیدمان، ویدیو و هنرهای چند رسانه‌ای فضایی تازه خلق کنند و با جلب توجه گسترده مخاطبان برای حضورشان در این فضای متروکه، روح دوباره ‌اما متفاوتی نسبت به قبل به آن ببخشند و با امکانات موجود در فضا که عمدتا بقایای صنعتی‌اند که بدون استفاده و بلاتکلیف شده‌اند، دست به خلق اثر هنری بزنند و هر کدام بخشی از فضا و اشیا «حاضر آماده»‌ی موجود در آن را نوآورانه «از آن خودسازی»کنند.

سوالی که در مواجهه عمومی برای مخاطبان به ذهن متبادر می‌شود، «نابجایی هنر» در این مکان است؛ مکانی صنعتی که مخل تولید انبوه و خلق اشیا همسان است و فضای آن هم بر اساس همین ماموریت طراحی شده است؛ چگونه هنر که شیئ متفاوت زیبا خلق می‌کند می‌تواند در این فضا جاگیری موفق داشته باشد و نقش خود را به نحو غیر کارکردی در فضایی کاملا کارکردی ایفا کند؟

قطعا در ذهن بسیاری از مخاطبان سوالات زیادی در مورد نحوه  مواجهه با این آثار، کلیت، ساختار و کارکرد آنها و خوانش آنها وجود دارد که مباحث تحلیلی متعددی را مطالبه می‌کند. این تحلیل و یاداشت‌های دیگری که در پی خواهد آمد تلاشی برای پاسخ گویی به برخی از این سوالات خواهد بود.  

غول مدرنیسم در حال باز ایستادن از حرکت است و به تعبیر اوسیپ ماندلشتام شاعر، «مانند حیوانی با ستون فقرات شکسته/ به پشت سر می‌نگردد/ تا در رد پاهایش نگاهی بیندازد!»

بقایای این غول عظیم، سازه‌ها و اَبَرسازه‌هایی است با اسکلت‌های شکسته و نیمه ویران و بدون کارآیی که کم‌کم به آفت استهلاک دچار می‌شوند و در سیر زمانی، به قهقرای فساد و نابودی می‌گرایند.

طرح‌های موسوم به میراث صنعتیدر سراسر جهان حاصل همین نگاه شاعرانه به این رد پاها هستند. سربرگرداندن دشوار و دردناک حیوانی با ستون فقرات شکسته برای تماشای ردپاهایش به قصد تامل در شکستگی‌ها و دریافتن ویرانی‌های حاصل از ترقی‌خواهی شتابان و مقصدجویی جسورانه و بی باک که ملاحظه هیچ چیز از جمله یادمان‌ها و یادگارهای سنتی و تاریخی را نداشت و در عبور شتابانش با نیروی محرکه پیشرفت سریع، غلطک‌وار از روی نشانگان بسیاری عبور کرده و برجستگی‌های فرهنگی، اجتماعی و محیط‌زیست بسیاری را به قصد همسان‌سازی، تسطیح کرده است.

طرح‌های میراث صنعتی اما به تعبیر جورجو آگامبن فیلسوف، حاصل درنگیدن ِاحتیاط‌آمیز در ویرانه‌ها برای دریافت ماهیت آنهاست؛ برای از آنِ خودسازی ویرانی جهت عبور موفقیت‌آمیز  از پل‌های شکسته آمال جهانی که با رویاهای بزرگ بنا شد و انسان را  به رسیدن به بهشت زمینی، بشارت می‌داد.

پیگیری طرح‌های میراث صنعتیدر واقع عبور از جهان مدرن و حمل بقایای سنگین این جهان به وضعیت پست مدرن هستند؛ به شکلی که بتوان این بقایای سنگین و انعطاف‌ناپذیر را از فساد و ویرانی نجات بخشید و در ایده و مفهوم جدید به اشکال نرم، کوچک، انعطاف‌پذیر و قابل استفاده برای نیازهای جهان جدید بازسازی و بازآفرینی کرد.

نقش هنر، خلاقیت و نوآوری در این میان شایان توجه است؛ به گونه‌ای که با حضور معنابخش و هویت‌سازشان، بی‌هویتی هم‌سان سازه‌ای و ابرسازه‌ای را در قالب واحدهای کوچک صاحب هویت، تفاوت و معنا، بازآفرینی می‌کنند و هر واحد را صاحب وجاهتی معنادار می‌سازند.

نمونه موردی این کنش برسازنده، حضور جمعی و مشارکتی تعدادی از هنرمندان با اجرای آثارشان زیر نظر پویا آریان‌پور و آوا شیر جعفری، در محل بقایای کارخانه‌ای بزرگ است که مالکانآن هوشمندانه قصد تبدیل آن به یک کارخانه نوآوری را دارند تا از مازاد و تفاله صنعتی‌سازی و مدرنیسم بازمانده از ادامه حیات، برساخته‌ای متفاوت بنا کنند که حضوری زنده و متناسب با دنیای جدید و نیازهای انسان جدید داشته باشد.

این طرح موفق حامل افق‌های روشن و قابل تبیینی است که بستری برای حضور هنرمندان جوان کشور و اجراهای خلاقشان فراهم کرده است که نیازمند تحلیل جنبه‌های دیگری از کلیت طرح و تبیین برخی از آثار موفق هنرمندان جوان است.